#6 Christiaan Bakker over geloof in een seculiere wereld

In deze aflevering van Grip op je Groei deelt theoloog en pionier Christiaan Bakker openhartig over geloof in een seculiere samenleving, de kracht van genade en waarom echte spiritualiteit begint bij het erkennen dat je het niet allemaal zelf kunt.

Als ondernemende pionier heb je vast weleens gezocht naar diepere betekenis — naar het 'waarom' achter al je inspanningen. Saraï beschrijft het treffend: "Voor je het weet beland je, alsof je een soort koprol maakt, in de wereld van spiritualiteit. Je blijft maar doorkoprollen, want er is altijd meer te vinden, meer te zoeken." Herkenbaar? Dan is dit gesprek met Christiaan Bakker, theoloog en adviseur bij Alpha Nederland, een eyeopener. Want wat als die zoektocht naar betekenis niet eindigt in nóg meer technieken of methodes, maar in een levende relatie?

De eeuwenoude vraag naar betekenis

"Ik denk aan de ene kant dat het iets van alle tijden is," zegt Christiaan. "We zijn gemaakt om betekenis te zoeken. Als je gelooft dat God je heeft gemaakt, dan geloof je ook dat je leven een doel heeft." Maar waarom voelt die zoektocht vandaag de dag zo intens? Christiaan wijst op de spanningen van deze tijd: "Mensen ervaren veel onzekerheid en vluchtigheid. Je zoekt naar vaste grond. Waar leven we eigenlijk voor?"

Het is de paradox van overvloed: "Sommige mensen hebben bijna letterlijk alles, en juist dat kan triggeren: is dit nou alles? Je hebt weer een nieuwe telefoon en na een tijdje denk je: was dit het dan?"

Van systeem naar relatie: het verschil tussen religie en geloof

Een van de krachtigste inzichten die Christiaan deelt, is het onderscheid tussen religie als systeem en geloof als levende relatie. "Ik denk dat het begint bij moeten — bij het willen voldoen aan hokjes, vakjes, vinkjes," legt hij uit.

Het probleem met zo’n systeem? "Ik kan vijf keer per dag bidden, maar mijn hart kan er ver vanaf staan. Dan zeg ik een gebed op en heb ik weer een vinkje gezet. En soms benader ik mijn geloof zo, en dan is het dood. Dan is het niet geboren in relatie."

Zijn vergelijking is verhelderend: "Als ik zo met mijn kinderen zou omgaan — ik moet jullie drie keer per dag eten geven, want dat wordt er van mij verwacht — dan krijgen ze eten, maar de vreugde van samen aan tafel zitten is weg. De blijdschap dat ik mag voorzien in hun leven, verdwijnt."

De kracht van loslaten: lessen uit het ouderschap

Christiaan begint het gesprek met een waardevolle les over falen en groeien. Toen zijn kinderen ruzie hadden, was zijn eerste reactie om in te grijpen. "En dat werkte niet. Het werd meestal erger. En wij werden deel van het probleem."

De doorbraak kwam toen hij leerde loslaten: "Meer aan hen overlaten en kijken of ze zelf tot conflictoplossing kunnen komen. Mijn valkuil is het constant willen fixen. Maar in het loslaten zit de groei: zij mogen er ook zijn in hun conflict." Deze les reikt verder dan opvoeding. Het raakt de kern van leiderschap en persoonlijke ontwikkeling: wanneer laat je los, en wanneer grijp je in?

Genade: het antwoord op perfectionisme

Voor veel ondernemers en leiders is perfectionisme een bekende valkuil. Christiaan deelt een krachtig inzicht: "In mijn zwakte wordt uw kracht zichtbaar. Door dat puzzelstukje ben ik veel nederiger geworden. Dat ik echt weet: wie ben ik? Ik weet helemaal niet alles." Volgens hem betekent genade: "Je gaat van min honderd naar plus honderd. Je krijgt iets dat je niet verdiende, en nog veel meer. Je krijgt zelfs alles."

Dit staat haaks op onze prestatiecultuur. "Als je zegt: ik wil niet in afhankelijkheid leven, dan kun je volgens mij niet geloven. Geloven betekent in de eerste plaats: je afhankelijk opstellen."

De noodzaak van gemeenschap

Een opvallend thema in het gesprek is hoe essentieel anderen zijn voor groei. "Je hebt altijd de ander — en bijna de andersheid van de ander — nodig om opnieuw te kunnen geloven," zegt Christiaan. Hij haalt een Joodse rabbijn aan die tijdens corona vroeg: "Mogen wij persoonlijk bidden?" Een omgekeerde vraag, maar het laat zien hoe fundamenteel gemeenschap is voor spirituele groei.

"Als een gemeente is waar iedereen de pasklare antwoorden heeft, zou ik zeggen: ga daar niet naartoe. Want er zit altijd iets van zoeken in. God laat zich vinden, zeker, maar God is altijd groter."

Praktische wijsheid voor zoekenden

Voor wie worstelt met de vraag of Jezus de weg is, gebruikt Christiaan een herkenbare vergelijking: "Je kunt een taal leren in Nederland, maar dat blijft afstandelijk. Ga gewoon in Frankrijk wonen en leef mee met de Fransen. Terwijl je dat doet, ga je ervaren of Frans echt de meest romantische taal is."

Zijn uitnodiging: "Stap er maar in. Doe maar mee. En dan ga je op een gegeven moment ervaren dat het echt zo is. Je gaat ervaren dat Jezus leeft."

De vier fundamentele vragen

Christiaan vat de menselijke zoektocht samen in vier kernvragen:

• Wie ben ik?
• Wat is mijn doel in het leven?
• Hoe is deze wereld geworden zoals hij is?
• Wie gaat het oplossen?

Zijn antwoord: "Christus is koning. Jezus is degene die het gaat oplossen. En dat begint bij jou persoonlijk, in jouw hart."

Ambassadeurs van een andere koning

Als je dit pad kiest, word je volgens Christiaan een ambassadeur: "Wat betekent het om de Koning der koningen te vertegenwoordigen in deze wereld? In hoe je met mensen en de natuur omgaat, hoe je werkt, leeft en opvoedt."

Dat brengt ongemak met zich mee, van grote zendingsopdrachten tot dagelijkse keuzes — zoals niet meedoen aan Halloween. "Dat vraagt veel van je. Alleen al dat je ervoor openstaat."

Een uitnodiging tot authenticiteit

Dit gesprek is geen pleidooi voor een bepaalde stroming of systeem. Het is een uitnodiging tot authenticiteit. Om verder te kijken dan quick fixes en spirituele methodes, en op zoek te gaan naar een levende relatie die werkelijke groei mogelijk maakt.

Zoals Christiaan het samenvat: "Hoe gek het ook klinkt: als ik mijn eigen geluk zoek, verlies ik het. Maar als ik mij richt op God en op de ander, dan vind ik het juist."

Benieuwd naar het hele verhaal? Luister nu naar Grip op je Groei! Te beluisteren via je favoriete podcast-app of klik hier.

Christiaan's content-tip:

Boek: De Grote Scheiding geschreven door C.S. Lewis