#4 Paul Bremmer over neurodiversiteit en ADHDoen

Hoe vaak heb je het gevoel dat je niet helemaal meekomt met de norm die ons wordt opgelegd? Of dat je brein anders werkt dan dat van anderen? In deze aflevering van Grip op je Groei gaat Saraï in gesprek met Paul Bremmer van ADHDOEN over neurodiversiteit –en specifiek over ADHD. Paul coacht volwassenen in het ontdekken en ontwikkelen van hun eigen waarden en talenten, zodat ze richting krijgen, zelf-sabotage doorbreken en hun unieke plek in de maatschappij vinden én versterken.

Wat is neurodiversiteit?

Neurodiversiteit gaat over de verschillen tussen breinen. Zoals Paul het uitlegt: "Neurodiversiteit is voor een maatschappij net zo belangrijk als variatie van soorten voor het ecosysteem – als biodiversiteit voor het ecosysteem. We hebben gewoon verschillen nodig."

In een groep mensen heb je verschillende types nodig: mensen die meer op anderen gericht zijn, en mensen die meer gericht zijn op ontwikkelen en vernieuwen. Als je die mensen samenbrengt, ontwikkelt de maatschappij zich. Paul benadrukt dat deze verschillen gevierd mogen worden: "Ik denk dat we op ons best zijn als we onszelf zijn op basis van die verschillen, en als we dat ook waarderen bij anderen."

Wat neurodiversiteit níét is, is iets wat fout is. Helaas wordt afwijken van de norm vaak als verkeerd gezien, vooral in systemen zoals het onderwijs. Dit kan een enorme impact hebben op hoe je met je eigen diversiteit omgaat en hoe je laat zien wat je kunt. Paul vertelt: "Je kunt nogal de boodschap meekrijgen dat je gewoon fout bent als mens. En dat kan nogal invloed hebben op hoe je vervolgens met je eigen diversiteit omgaat."

ADHD: een doenprobleem

Een specifieke vorm van neurodiversiteit waar Paul zich op richt, is ADHD. Hij legt uit dat ADHD in de kern een doenprobleem is: "ADHD is in de kern een doenprobleem. Ze kunnen veel dingen bedenken. Ze kunnen heel goed denken, fantaseren, ideeën creëren. Maar het omzetten naar actie is lastig."

Dit heeft te maken met hoe het brein omgaat met dopamine. Mensen met ADHD hebben moeite zichzelf te motiveren. Ze zijn goed te motiveren door externe factoren, maar hebben moeite met zelfmotivatie: "We zijn heel goed te motiveren, zolang we het maar niet zelf hoeven te doen."

Wat motiveert mensen met ADHD wel? Paul noemt drie factoren:

• Interesse (dingen die leuk of interessant zijn)
• Urgentie (als de deadline er is)
• Nieuwigheid (het zoeken naar nieuwe dingen)

Maar zodra het gaat om taken die niet direct leuk zijn en waarvan de deadline ver weg is, wordt het moeilijk: "Alledaagse taken, discipline, sporten omdat het gezond is – dat is supervaag voor ons," legt Paul uit.

Executieve functies: het doenbrein

Een term die vaak terugkomt bij ADHD is executieve functies. Paul noemt dit het doenbrein – je vermogen om dingen te doen. Simpel gezegd is het je vermogen om te focussen en te filteren. Het gaat om:

• Taakinitiatie (iets doen)
• Impulscontrole (iets laten)
• Werkgeheugen (overzicht bewaken)
• Emotieregulatie

Het probleem is niet dat deze functies kapot zijn, maar dat ze onvoldoende gevoed worden door motivatie. Paul gebruikt een treffende metafoor: "Je kunt het een beetje zien als stoom in een ketel. En die stoom bouwt op, en als die druk hoog genoeg is, dan gaat de machine lopen. Maar wij hebben allerlei kieren in die ketel. Dus op het moment dat de druk niet heel intrinsiek is – dat we het niet heel graag willen – dan loopt het eigenlijk al leeg."

De WROP-methode: van denken naar doen

Om mensen met ADHD te helpen van denken naar doen te komen, gebruikt Paul de WROP-methode. WROP staat voor Wens, Resultaat, Obstakels, Plan.

• Wens: Begin met een concrete taak die je wilt doen. Maak het specifiek, zodat je niet kunt twijfelen over wat je precies gaat doen.
• Resultaat: Waarom wil je dit doen? Wat levert het je op? Visualiseer het resultaat en zoek naar wat je motiveert.
• Obstakels: Kijk naar wat je tegenhoudt – zowel externe obstakels (praktische zaken) als interne (emoties, schaamte, schuldgevoel). Vaak zijn die interne obstakels gelinkt aan psychologische basisbehoeften: verbondenheid, autonomie en competentie.
• Plan: Maak een concreet uitvoerbaar plan.

Paul benadrukt dat het belangrijk is om eerst in de doen-modus te komen: "De truc van WROP is: je begint met plannen in je doenbrein – niet in je denkbrein."

Luiheid of onderprikkeling?

Een veelgehoord vooroordeel over mensen met ADHD is dat ze lui zouden zijn. Paul vindt lui een lastig begrip: "Ik weet niet goed wat lui betekent, omdat lui is… Ja, ik heb geen zin. Ja, technisch gezien zijn we dan lui omdat we geen zin hebben. Alleen: het is niet dat we het niet willen. Het is wel echt dat het niet lukt."

Het gaat niet om luiheid, maar om onderprikkeling. Het brein van iemand met ADHD is chronisch onderprikkeld. De reactie daarop is het zoeken naar prikkels – naar buiten (impulsief gedrag, snacken) of naar binnen (piekeren).

Doen, voelen, zijn: een kompas voor grip op je leven

Paul gebruikt een model van doen, voelen, zijn om mensen te helpen grip te krijgen op hun leven:

• Doen: ADHD is een doenprobleem. Als het doenbrein niet geprikkeld is, ga je automatisch dwalen op zoek naar prikkels.
• Voelen: Dwalen kan leiden tot piekeren. Ons brein is niet primair om te denken, maar om ons lichaamsbudget te beheren – onze behoeften te reguleren.
• Zijn: Dit gaat over identiteit. Accepteer je jezelf echt? Zijn de mensen om je heen de mensen waar je mee wilt zijn?

"Grip op je leven is: je wil snappen hoe je brein werkt om het te kunnen doen. Je wil snappen dat je gedachten het gewoon lang niet altijd bij het juiste eind hebben. En je wil ook snappen dat je gewoon voedingsstoffen nodig hebt."

Praktische tips voor mensen met ADHD

Paul deelt verschillende praktische tips:

• Maak het klein: “Wij zijn heel goed in grote plannen bedenken, maar totaal slecht in grote doelen stellen.” Begin met de kleinst mogelijke stap (KMS).
• Deel je plannen met anderen: Schrijf op wat je gaat doen en deel het met iemand.
• Accepteer dat het niet perfect hoeft: “Soms heb je gewoon een fuck-it-moment nodig. En dat is oké.”
• Zoek activiteiten die je aandacht vasthouden: Bijvoorbeeld boulderen.
• Bouw rust in: Zorg voor ruimte in je dag
• Hulp vragen: Alleen al het formuleren van je hulpvraag is een stap vooruit.

De kracht van neurodiversiteit

Hoewel ADHD uitdagingen met zich meebrengt, benadrukt Paul ook de krachten: "Als ik één gemene deler zou moeten noemen, dan is dat wel: je hebt een box en wij kunnen daarbuiten denken. Alleen: wij zien gewoon geen box. Dus wij hebben geen kaders. En dat maakt het moeilijk om te kiezen en te organiseren. Maar dat geeft ook dat je automatisch al heel erg in andere opties denkt."

Mensen met ADHD zijn vaak expressief en brengen diepgang. "Die uitspattingen, die wilde rivier, kan op zich al heel nuttig zijn voor een groep – zeker als je het gewoon toelaat."

Paul maakt ook een mooie vergelijking tussen het doenbrein (Task Positive Network) en het denkbrein (Default Mode Network): "Je kunt aan de ene kant zeggen: we hebben moeite met focus. Je kunt ook zeggen: we zijn heel goed in betekenis zoeken. En dat is ook waarom heel veel mensen met ADHD heel graag idealistisch zijn of iets doen wat groter is dan henzelf."

Boekentip van Paul:

"Vuile Was" van Roxane Emery & Richard Pink.

Tot slot

De boodschap van Paul is helder: neurodiversiteit is geen tekortkoming, maar een andere manier van zijn die waardevolle perspectieven biedt. Door je brein te begrijpen en te accepteren, kun je je sterke punten inzetten en omgaan met de uitdagingen.

"Het is niet alleen een kwestie van beter leren doen. Het is ook een kwestie van snappen dat als je heel veel dingen aan het bedenken bent, dat dat waarschijnlijk niet klopt – en dat je beter kunt inchecken met wat je echt voelt."

🎧 Wil je meer weten over hoe je grip kunt krijgen op je leven met ADHD Luister dan de volledige aflevering van Grip op je Groei met Paul Bremmer. Meer informatie over Paul Bremmer? Check www.adhdoen.nl en volg hem op www.instagram.com/paul.bremmer